Ως στυτική δυσλειτουργία ορίζεται η διαρκής ή υποτροπιάζουσα αδυναμία ενός άνδρα να επιτύχει ή/και να διατηρήσει μία στύση επαρκή για την ολοκλήρωση μιας σεξουαλικής επαφής.

Για να κατανοήσει κανείς τη στυτική δυσλειτουργία, θα πρέπει αρχικά να γνωρίζει κάποια βασικά στοιχεία για τη φυσιολογική λειτουργία της στύσης.

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΣΤΥΣΗΣ

ΤΟ ΠΕΟΣ

Όπως βλέπουμε στη διατομή του πέους, αυτό αποτελείται από τα δύο σηραγγώδη σώματα και το σπογγιώδες σώμα της ουρήθρας. Η στύση πραγματοποιείται όταν οι σηραγγώδεις αρτηρίες αυξήσουν την παροχή τους και τα κολποειδή που τις περιβάλλουν χαλαρώσουν, γεμίσουν με αίμα και διογκωθούν.

Τα σηραγγώδη σώματα περιβάλλονται από τον ινώδη χιτώνα, ο οποίος δίνει το σχήμα στο διογκωμένο και γεμάτο με αίμα πέος, αλλά περιορίζει και την επέκταση των κολποειδών, αυξάνοντας έτσι την πίεση του αίματος μέσα σε αυτά από τις αρτηρίες που ακόμη προσπαθούν να εισάγουν κι άλλο αίμα, και έτσι επιτυγχάνεται η σκληρότητα της στύσης. Ταυτόχρονα, τα κολποειδή με τη διόγκωσή τους με την πλήρωση από αίμα πιέζουν τις φλέβες (που απάγουν φυσιολογικά το αίμα) πάνω στον ανένδοτο ινώδη  χιτώνα, η αιματική επιστροφή περιορίζεται κατά πολύ και έτσι ενισχύεται ακόμα περισσότερο η διόγκωση και η σκληρότητα της στύσης.

ΟΙ ΝΕΥΡΙΚΕΣ ΟΔΟΙ

Εκτός από τα αγγειακά στοιχεία που δίνουν το τελικό αποτέλεσμα, για να πραγματοποιηθεί μια στύση απαιτείται η φυσιολογική λειτουργία και αρμονική συνεργασία ενός πολύπλοκου συστήματος κεντρικών και περιφερειακών νευρικών οδών που σχηματικά απεικονίζεται εδώ.

  1. Ο εγκέφαλος ο οποίος λαμβάνει τα ερεθίσματα (οπτικά, ακουστικά, οσφρητικά, απτικά ) αλλά και τις σεξουαλικές σκέψεις και φαντασιώσεις, τα επεξεργάζεται, τα συνδυάζει και τα οργανώνει.
  2. Το θωρακικό νευρικό κέντρο του Νωτιαίου μυελού, συνεργαζόμενο με τον εγκέφαλο μεταβιβάζει τις εντολές περιφερικά και ευθύνεται κυρίως για την ψυχογενή στύση, αυτή δηλαδή που συμβαίνει κατά την ερωτική πράξη.
  3. Το ιερό νευρικό κέντρο του Νωτιαίου μυελού, συνεργαζόμενο με τον εγκέφαλο μεταβιβάζει τις εντολές περιφερικά και ευθύνεται κυρίως για την αντανακλαστική στύση, τη στύση δηλαδή που δεν υπόκειται στη θέλησή μας, είναι αυτόματη και συμβαίνει συνήθως κατά τη διάρκεια του ύπνου ή κατά την έγερση από αυτόν.
  4. Το πέος και γενικά όλες οι ερωτογενείς ζώνες, με τα αισθητικά νεύρα στέλνουν απτικά ερεθίσματα σεξουαλικής διέγερσης στον εγκέφαλο, αλλά δέχονται στη συνέχεια και τις νευρικές εντολές από αυτόν και τα δύο νωτιαία κέντρα μέσω άλλων περιφερειακών νεύρων, ώστε να πραγματοποιηθεί τελικά η στύση κατά την ερωτική πράξη.

Το Συμπαθητικό και το Παρασυμπαθητικό εξάλλου αυτόνομο νευρικό σύστημα που απαρτίζονται από τα παραπάνω στοιχεία, πρέπει να βρίσκονται σε πλήρη συνεργασία και αρμονία για την επίτευξη μιας επιτυχούς στύσης, καθώς το συμπαθητικό που επηρεάζεται και από παράγοντες όπως το άγχος, δεν επιτρέπει τη χάλαση των κολποειδών και την πλήρωση του πέους με αίμα, άρα και την πλήρη στύση.

ΟΙ ΟΡΜΟΝΕΣ

Πέρα από τα αγγεία και τα νεύρα, για να επιτευχθεί μία στύση, πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία ορμονική στον οργανισμό του άνδρα.

  1. Η ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗ είναι η κύρια ανδρική ορμόνη, η οποία πρέπει να υπάρχει σε ένα ελάχιστο τουλάχιστον επίπεδο στον οργανισμό, για να λειτουργήσουν τα βιοχημικά – ενζυμικά συστήματα και οι νευροδιαβιβαστές που θα οδηγήσουν από τη λήψη της εντολής από το νευρικό σύστημα για την πραγματοποίηση της στύσης, μέχρι αυτή να υλοποιηθεί. Επομένως όταν υπάρχει έλλειψη τεστοστερόνης δεν μπορεί να υπάρχει ικανή στύση.
  2. Η ΠΡΟΛΑΚΤΙΝΗ, η ορμόνη που προκαλεί την παραγωγή γάλακτος στις γυναίκες, παράγεται σε μικρές ποσότητες και στον άνδρα. Υψηλά επίπεδα της ορμόνης μπορεί να προκαλέσουν αδυναμία επίτευξης στύσης. Αυξάνεται υπέρμετρα (πάνω από 2-3 φορές από το ανώτατο όριο) σε αδενώματα (καλοήθεις όγκους) της υπόφυσης, κατάσταση που χρήζει χειρουργικής αντιμετώπισης. Μπορεί ωστόσο να αυξάνεται και σε καταστάσεις έντονου στρες.
  3. Τα ΟΙΣΤΡΟΓΟΝΑ, οι γυναικείες δηλαδή ορμόνες, υπάρχουν σε μικρές ποσότητες και αυτές και στον άνδρα και μπορεί να αυξηθούν σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις καθώς και στην παχυσαρκία και να προκαλέσουν στυτική δυσλειτουργία.
  4. Οι ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΕΣ τέλος ορμόνες, μπορεί να υπερ- ή υποπαράγονται σε παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα και να παρεμβαίνουν στη λειτουργία της στύσης.

 

 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ

Η στύση είναι ένα πολύπλοκο αγγειονευροορμονοψυχολογικό φαινόμενο, το οποίο για να πραγματοποιηθεί επιτυχώς χρειάζεται την αρτιότητα, την καλή κατάσταση και την αρμονική συνεργασία όλων των επιμέρους συστημάτων και παραγόντων που περιγράφηκαν πιο πάνω. Οποιοσδήποτε παράγοντας ή πάθηση οδηγεί σε έκπτωση έστω και ενός από τα παραπάνω στοιχεία, μπορεί να οδηγήσει σε στυτική δυσλειτουργία.

ΠΟΣΟ ΣΥΧΝΗ ΕΙΝΑΙ Η ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ;

Η πρώτη και μεγαλύτερη σοβαρή επιδημιολογική μελέτη που ανέδειξε και το μέγεθος του προβλήματος ήταν η περίφημη Massachusetts Male Aging Study (MMAS, 1994).

Όπως βλέπουμε στο σχήμα 3, το ποσοστό των ανδρών 40-70 ετών που πάσχουν από κάποιου βαθμού στυτική δυσλειτουργία ανέρχεται στο 52%! Όσον αφορά την ηλικιακή κατανομή, υπάρχει αύξηση σταδιακή του ποσοστού από 39% στα 40 έτη, στο 67% στην ηλικία των 70 ετών. Ένα άλλο τέλος εντυπωσιακό στοιχείο από την ίδια μελέτη είναι ότι προβλέπεται πως το 2025 οι πάσχοντες άνδρες θα είναι 322 εκατομμύρια παγκοσμίως, από 152 εκατομμύρια που ήταν το 1995.

 

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ- ΑΙΤΙΑ ΣΤΥΤΙΚΗΣ ΔΥΣΛ/ΓΙΑΣ

Η στυτική δυσλειτουργία έχει κοινούς παράγοντες κινδύνου με την καρδιαγγειακή νόσο (π.χ. έλλειψη άσκησης, παχυσαρκία, κάπνισμα, υπερλιπιδαιμία, μεταβολικό σύνδρομο), κάποιοι από τους οποίους μπορούν να τροποποιηθούν απλώς και μόνο με παρεμβάσεις και αλλαγές στον τρόπο ζωής και σε επιβλαβείς και ανθυγιεινές συνήθειες.

Πιο αναλυτικά, τα αίτια της στυτικής δυσλειτουργίας μπορούν να καταταγούν ως εξής:

  1. Αγγειακά

Καταστάσεις που οδηγούν σε ανεπάρκεια των αγγείων του πέους να επιτύχουν τη διαδικασία της στύσης όπως περιγράφηκε στο προηγούμενο κεφάλαιο.

– Καρδιαγγειακή (και στεφανιαία) νόσος : υπάρχει διάχυτη αθηροσκλήρωση και αγγειακή δυσλειτουργία σε όλα τα αγγεία του πάσχοντος, οπότε συμμετέχουν και τα αγγεία του πέους.

– Υπέρταση : προκαλεί δυσλειτουργία σε όλα τα αγγεία του οργανισμού

– Σακχαρώδης  Διαβήτης: προκαλεί διάχυτη μικροαγγειοπάθεια και νευροπάθεια

– Υπερλιπιδαιμία : δημιουργία  αθηρωμάτωσης και αθηροσκλήρυνσης.

– Κάπνισμα: γνωστή επίδραση στην καρδιαγγειακή νόσο.

– Μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις στην πύελο (όπως ριζική προστατεκτομή για καρκίνο του προστάτη), ή ακτινοθεραπεία κυρίως στην πύελο ή στον οπισθοπεριτοναϊκό χώρο.

  1. Νευρογενή

α. Κεντρικό νευρικό σύστημα

Δυσλειτουργία λόγω κακής λειτουργίας και βλάβης νευρώνων στα κέντρα του εγκεφάλου και του Νωτιαίου Μυελού, που συντονίζουν και δίνουν τις εντολές για τη λειτουργία της στύσης

– Πολλαπλή Σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας ), Πολλαπλή Ατροφία

– Νόσος του Πάρκινσον

– Όγκοι του εγκεφάλου ή του Νωτιαίου μυελού

– Αγγειακά Εγκεφαλικά επεισόδια

– Δισκοπάθειες

– Κακώσεις και παθήσεις του Νωτιαίου μυελού

β. Περιφερικό Νευρικό σύστημα

Αδυναμία των περιφερικών νεύρων να μεταφέρουν τα αισθητικά ερεθίσματα στα κέντρα του εγκεφάλου και του Νωτιαίου Μυελού, αλλά και τις εντολές από τα κέντρα αυτά προς τα γεννητικά όργανα.

– Σακχαρώδης  Διαβήτης (λόγω της νευροπάθειας που προκαλεί)

– Αλκοολισμός, Ουραιμία ( από νεφρική ανεπάρκεια)

– Πολυνευροπάθεια – πολλαπλές, διάχυτες βλάβες περιφερικών νεύρων

– Χειρουργικές επεμβάσεις, κυρίως στην πύελο ( όπως και πάλι ριζική προστατεκτομή, κοιλιοπερινεϊκή εκτομή για καρκίνο εντέρου κλπ)

  1. Ανατομικά ή δομικά αίτια

Πρόκειται για καταστάσεις που προκαλούν δυσμορφίες ή ανατομικές παραλλαγές κυρίως στο πέος και την ουρήθρα, οι οποίες οδηγούν σε λειτουργική αδυναμία επίτευξης της στύσης ή της επιτυχούς διείσδυσης ή της εκσπερμάτισης.